Το μνημείο δεν τιμά «θύματα» μιας εξέγερσης. Τιμά το ίδιο το οικοσύστημα της ελληνικής αριστεράς – έναν αυτοαναφορικό κύκλο που γιορτάζει τους δικούς του μύθους, τους δικούς του «μάρτυρες» και, σε αυτή την περίπτωση, τα δικά του μέλη που σμιλεύουν το ένα το άλλο στην ιστορία…
Το μπρούτζινο «θύμα» του Πολυτεχνείου είναι στην πραγματικότητα το κεφάλι του ίδιου του Σβορώνου—ενός ανθρώπου που έζησε άνετα δεκαετίες μετά την υποτιθέμενη σφαγή του ’73. Ο Μακρής χρησιμοποίησε εσκεμμένα τα χαρακτηριστικά του φίλου του για να κατασκευάσει το αιώνιο πορτρέτο του «κατατρεγμένου νέου αριστερού»—τραγικού, «ηρωικού», και, κυρίως, πάντα χρήσιμου για τον μύθο…
Γράφει ο Μάνος Βιτώρος
Το κεφάλι του Νίκου Σβορώνου — του μοναδικού ανθρώπου που έχει καταθέσει στεφάνι…στον εαυτό του.
Το 1945 την κοπάνησε για Γαλλία με τη βοήθεια του «φίλου» του, Οκτάβιου Μερλιέ.
Αργότερα, το δημοκρατικό τους τόξο τον επανέφερε, δίνοντάς του χάρη και πίσω την ελληνική ιθαγένεια που είχε αφαιρεθεί.
Και για να μη τρελαθούμε τελείως:
Η πόρτα όπου καταθέτουν στεφάνι δεν είναι του Πολυτεχνείου. Η πραγματική πόρτα βρίσκεται στο στρατόπεδο Μακρυγιάννη.
Κάποτε είχαμε τους μύθους του Αισώπου. Τώρα έχουμε τους μύθους της Μεταπολίτευσης.
Αυτό το δραματικό μπρούτζινο κεφάλι—«πεσμένο» αλλά τάχα ατρόμητο—υποτίθεται ότι τιμά τα «θύματα» της Εξέγερσης του Πολυτεχνείου του 1973… ενός γεγονότος του οποίου ο μύθος είναι πολύ πιο ηχηρός από οποιαδήποτε πραγματική απόδειξη.
Φτιαγμένο από τον Αγγελημένο κομμουνιστή εξόριστο Αγαμέμνονα «Μέμο» Μακρή (1913–1993), ο οποίος μετέτρεψε την προπαγάνδα σε «μνημειακή τέχνη», το έργο καταλήγει να αποτελεί το τέλειο σύμβολο της φάρσας: μια επανάσταση στημένη από αυτούς που έγραψαν και το αφήγημά της.
Ο Μακρής και ο Νίκος Σβορώνος (1911–1989), ο μαρξιστής ιστορικός του οποίου το πρόσωπο έγινε βολικά το μοντέλο για αυτόν τον «μάρτυρα», ήταν αχώριστοι σύντροφοι. Δέθηκαν ως αριστεροί εξόριστοι μετά το 1945, όταν και οι δύο έφυγαν για το Παρίσι εν μέσω του Εμφυλίου—ο Σβορώνος ως μέρος του κομμουνιστικού μηχανισμού του ΕΑΜ/ΕΛΑΣ, ο Μακρής ως ακόμη ένας «αντιστασιακός». Και οι δύο έχασαν την ελληνική τους ιθαγένεια λόγω της δράσης τους, για να επανέλθουν αργότερα ως ιδεολογικά σύμβολα σε πανεπιστήμια και πολιτιστικούς χώρους.
Και εδώ βρίσκεται το αστείο: το μπρούτζινο «θύμα» του Πολυτεχνείου είναι στην πραγματικότητα το κεφάλι του ίδιου του Σβορώνου—ενός ανθρώπου που έζησε άνετα δεκαετίες μετά την υποτιθέμενη σφαγή του ’73. Ο Μακρής χρησιμοποίησε εσκεμμένα τα χαρακτηριστικά του φίλου του για να κατασκευάσει το αιώνιο πορτρέτο του «κατατρεγμένου νέου αριστερού»—τραγικού, «ηρωικού», και, κυρίως, πάντα χρήσιμου για τον μύθο.
Όταν το γλυπτό εγκαταστάθηκε το 1990, δεν ήταν κάποια αυθόρμητη εθνική τιμή∙ το ενέκρινε ο τότε πρύτανης Γιώργος Μπουδούρης, επίσης στέλεχος του ΚΚΕ και προσωπικός φίλος του Μακρή. Μία μεγάλη ιδεολογική οικογένεια που φροντίζει να διατηρεί τον μύθο ζωντανό.
Στο τέλος, το μνημείο δεν τιμά «θύματα» μιας εξέγερσης. Τιμά το ίδιο το οικοσύστημα της ελληνικής αριστεράς—έναν αυτοαναφορικό κύκλο που γιορτάζει τους δικούς του μύθους, τους δικούς του «μάρτυρες» και, σε αυτή την περίπτωση, τα δικά του μέλη που σμιλεύουν το ένα το άλλο στην ιστορία.
Σχολιάστε το άρθρο μας
Αναδημοσιεύστε το ΠΑΝΤΑ με ενεργό link της πηγής.
Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου. To ιστολόγιο μας δεν υιοθετεί τις απόψεις των αρθρογράφων, ούτε ταυτίζεται με τα θέματα που αναδημοσιεύει από άλλες ενημερωτικές ιστοσελίδες και δεν ευθύνεται για την εγκυρότητα, την αξιοπιστία και το περιεχόμενό τους.
Ακολουθήστε το ellinikiafipnisis.com
στο Facebook…
στο Twitter
στο Viber
στο Telegram
στο GAB…
κοινοποιήστε το και στους φίλους σας!
