Mια γεωστρατηγική ανάλυση της παράτασης, της πρόθεσης και του πιθανού πυρηνικού τέλους…
Γιατί συνεχίζεται ένας πόλεμος χωρίς ξεκάθαρη προοπτική νίκης; Και κυρίως: ποιον συμφέρει αυτό το αδιέξοδο; Ο πόλεμος στην Ουκρανία δεν είναι η αρχή, αλλά η επιμήκυνση της τελικής πράξης ενός παγκόσμιου ανασχηματισμού. Όσο περισσότερο παραμένει ενεργός, όσο περισσότερο οι λύσεις δεν υλοποιούνται, τόσο περισσότερο πλησιάζει το σημείο χωρίς επιστροφή.
Του Μιχάλη Χαιρετάκη
Ο πόλεμος στην Ουκρανία δεν τελειώνει. Ούτε στα πεδία μάχης, ούτε στα τραπέζια διαπραγμάτευσης.
Η διάρκειά του έχει πάψει να μοιάζει με αδυναμία επίλυσης και αρχίζει να προσεγγίζει την έννοια της παράτασης με πρόθεση.
Πέρα από τις ρητορικές περί κυριαρχίας, δημοκρατίας και άμυνας, η ερώτηση είναι μία: γιατί συνεχίζεται ένας πόλεμος χωρίς ξεκάθαρη προοπτική νίκης; Και κυρίως: ποιον συμφέρει αυτό το αδιέξοδο;
Η Ευρώπη και η Ρωσία ως προδιαγεγραμμένοι αποδέκτες της σύγκρουσης
Ανεξάρτητα από τα στρατόπεδα και τις εθνικές αφηγήσεις, ένα πράγμα είναι αντικειμενικό: ο πόλεμος καταστρέφει συστηματικά και μεθοδικά και τις δύο πλευρές του Ανατολικού άξονα.
Η Ουκρανία ήδη λειτουργεί χωρίς ανεξάρτητη δομή κράτους.
Η Ρωσία φθείρεται στρατιωτικά, δημογραφικά και οικονομικά, ενώ προχωρά προς μια λογική “χωρίς επιστροφή”.
Η Ευρώπη χρηματοδοτεί, ενισχύει, παραδίδει — χωρίς στρατηγικό στόχο, χωρίς λαϊκή νομιμοποίηση, και χωρίς ενεργειακή αυτάρκεια.
Η τάση είναι σαφής: καμία από αυτές τις οντότητες δεν φαίνεται να βγαίνει ενισχυμένη από τη συνέχιση. Αντιθέτως: οδηγούνται σε μη αντιστρεπτή φθορά.
Η “απουσία” των ΗΠΑ…
Το στοιχείο που χρήζει προσεκτικής ανάγνωσης δεν είναι μόνο η στρατιωτική στάση των ΗΠΑ. Είναι η σταδιακή, εσκεμμένη αποστασιοποίηση από την ευρωπαϊκή κρίση.
Η αποδυνάμωση της παρουσίας δεν σημαίνει απώλεια ισχύος. Η ρητορική “ας τα λύσουν μόνοι τους” δεν είναι αποποίηση ευθυνών — είναι στρατηγική αποσύνδεση.
Η επανεκλογή Τραμπ, σε αυτό το πλαίσιο, λειτουργεί ως “θεσμική πρόφαση”: μία διοίκηση που “απλώς δεν θέλει να εμπλακεί”.
Αποτέλεσμα; Οι ΗΠΑ προστατεύονται από την τελική φάση της σύγκρουσης. Όχι επειδή δεν μπορούν να επέμβουν — αλλά επειδή δεν χρειάζεται.
Το αφήγημα της “ανθρωπιστικής παρακμής” και η εγκατάλειψη των εργαλείων του
Στο πρώτο στάδιο της παγκόσμιας ανακατανομής ισχύος, η εξουσία χρησιμοποίησε:
Την κλιματική ατζέντα ως μηχανισμό οικονομικού ελέγχου,
Τη woke ιδεολογία ως μηχανισμό κοινωνικής διάλυσης και ενοχοποίησης της αντίδρασης,
Τα υγειονομικά και τεχνολογικά πρότυπα ως μεταβατικό μηχανισμό για έλεγχο πληθυσμού.
Όλα αυτά λειτούργησαν με συνέπεια, μέχρι το σημείο που εξυπηρέτησαν τον στόχο τους: τη διάβρωση της ευρωπαϊκής πολιτισμικής και πολιτικής συνοχής.
Σήμερα, αυτά τα εργαλεία αυτά στις ΗΠΑ υποχωρούν χωρίς αμυντικούς μηχανισμούς. Δεν αντικρούονται, εγκαταλείπονται. Δεν αποδομούνται — απλώς σιωπούν.
Τα σενάρια για το 2025 – 2026
Καθώς η χρονική διάρκεια της σύγκρουσης συνεχίζεται και η πολιτική αστάθεια εντείνεται:
Πιθανό σενάριο 1 – “παγωμένος” πόλεμος, de facto διχοτόμηση
Η Ουκρανία σταθεροποιείται σε ένα νέο status quo.
Η Ευρώπη παραμένει πολιτικά διαιρεμένη.
Η Ρωσία επανέρχεται, αποδυναμωμένη αλλά υπαρκτή.
Πιθανότητα: 15%
(απαιτεί πραγματική πολιτική βούληση από όλες τις πλευρές)
Πιθανό σενάριο 2 – στρατιωτική ανάφλεξη ΝΑΤΟ–Ρωσίας χωρίς ΗΠΑ
Συγκρούσεις στη Βαλτική, στην Πολωνία ή στη Μαύρη Θάλασσα.
Οι ΗΠΑ δεν εμπλέκονται στρατιωτικά — επιλέγουν οικονομική ή διπλωματική στήριξη.
Η Ρωσία ενεργοποιεί τακτικό ή στρατηγικό πυρηνικό οπλοστάσιο ως “τελική απάντηση”.
Πιθανότητα: 65%
(αν συνεχιστεί η πολιτική πίεση χωρίς διέξοδο, αυτή είναι η πιο λογική εξέλιξη)
Πιθανό σενάριο 3 – κατακερματισμός, χάος, νέα παγκόσμια δομή
Η Ευρώπη διαλύεται σε ενεργειακά, πολιτικά και στρατιωτικά μπλοκ.
Η Ρωσία διασπάται ή απομονώνεται.
ΗΠΑ και Κίνα παραμένουν οι δύο μόνο σταθεροί παίκτες.
Νέα αρχιτεκτονική επιτήρησης, νομισμάτων και AI διακυβέρνησης επιβάλλεται ως “λύση”.
Πιθανότητα: 20%, αλλά αυξανόμενη.
Ο πόλεμος στην Ουκρανία δεν είναι η αρχή, αλλά η επιμήκυνση της τελικής πράξης ενός παγκόσμιου ανασχηματισμού.
Όσο περισσότερο παραμένει ενεργός, όσο περισσότερο οι λύσεις δεν υλοποιούνται, τόσο περισσότερο πλησιάζει το σημείο χωρίς επιστροφή.
Δεν χρειάζονται φωνές. Δεν χρειάζονται συμπεράσματα. Αρκεί η σιωπή να μη μεταφραστεί σε άγνοια.
ΥΓ. Εμβάθυνση σε κρίσιμους γεωπολιτικούς άξονες
Πέρα από τη στρατηγική αντιπαράθεση και τα προβλεπόμενα σενάρια, υπάρχουν πυρήνες κατανόησης που ενισχύουν την ευρύτερη εικόνα. Η ανάλυσή τους προσθέτει βάθος και αποκαλύπτει υποστρώματα ισχύος που συχνά λειτουργούν αθόρυβα, αλλά καθορίζουν την έκβαση.
Γεωστρατηγική στάση της Κίνας
Η Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας δεν συμμετέχει ενεργά στη σύγκρουση, ούτε υιοθετεί θέση ευθείας αντιπαράθεσης. Ωστόσο, η επιρροή της είναι μεθοδική και διαρκής.
Η Κίνα:
- συντηρεί σταθερές ενεργειακές και εμπορικές ροές με τη Ρωσία·
- αποφεύγει να υιοθετήσει κυρώσεις, κρατώντας έναν ρόλο διαμεσολαβητή·
- επιβλέπει προσεκτικά την αποδυνάμωση της Δύσης χωρίς να εμπλακεί ευθέως.
Η στρατηγική της είναι αναμονή μέσω ενίσχυσης — μια ήπια πολυδιάστατη επέκταση επιρροής, με τελικό στόχο την ανάληψη ηγετικού ρόλου στην επόμενη φάση του παγκόσμιου καταμερισμού ισχύος.
Πολιτικά δυναμικά στο εσωτερικό των αντιμαχόμενων
Η μορφή της σύγκρουσης καθορίζεται όχι μόνο από τις κινήσεις σε διεθνές επίπεδο, αλλά και από τις εσωτερικές πολιτικές δομές.
Στη Ρωσία, η συγκέντρωση εξουσίας έχει παγιωθεί, με τον πολεμικό μηχανισμό να λειτουργεί ως στυλοβάτης του καθεστώτος. Η διοχέτευση εξουσιών σε παραστρατιωτικούς μηχανισμούς και η απορρόφηση των ελίτ εντός ενός «καθεστώτος έκτακτης ανάγκης» καθιστά τη Ρωσία πιο συμπαγή, αλλά λιγότερο ελαστική σε αλλαγές.
Στην Ουκρανία, το πλαίσιο πολιτικής συνοχής παραμένει εύθραυστο. Η εξάρτηση από εξωτερική υποστήριξη, οι πολιτικές τριβές εν μέσω πολέμου και η φθορά της κοινωνικής αντοχής, αναδεικνύουν τη δυσκολία διατήρησης λειτουργικών θεσμών μακροπρόθεσμα.
Αυτοί οι εσωτερικοί μηχανισμοί δεν είναι δευτερεύουσας σημασίας: είναι βασικά φίλτρα που διαμορφώνουν τη διάρκεια, την κλιμάκωση και την πιθανότητα κατάρρευσης.
Ο ενεργειακός παράγοντας ως γραμμή μάχης
Ο έλεγχος της ενέργειας, είτε μέσω εξαγωγών φυσικού αερίου είτε μέσω υποδομών μεταφοράς και διανομής, παραμένει το λιγότερο θεαματικό αλλά στρατηγικά κυρίαρχο πεδίο σύγκρουσης.
Η Ρωσία:
- αξιοποιεί την ενεργειακή εξάρτηση πολλών ευρωπαϊκών κρατών ως μέσο πίεσης,
- ανακατευθύνει ροές προς ανατολικές αγορές, και
- εδραιώνει τη θέση της ως πυλώνας ισχύος και όχι απλώς προμηθευτής.
Η Ευρώπη, αντιθέτως, προσπαθεί να επανασχεδιάσει την ενεργειακή της ταυτότητα, μέσα σε ένα πλαίσιο επείγουσας διαφοροποίησης, χωρίς όμως ακόμα να έχει διαμορφώσει μια νέα αυτάρκη στρατηγική.
Η ενέργεια δεν είναι υποδομή. Είναι πεδίο μάχης. Όποιος την ελέγχει, διαμορφώνει τον ρυθμό και το βάθος κάθε άλλης κρίσης.
Επιχειρησιακή προσέγγιση με βάση δεδομένα
Η ερμηνεία βασίζεται σε γεωστρατηγικές δομές, αλλά ενισχύεται με σαφή δείγματα επιχειρησιακής πραγματικότητας:
Σύμφωνα με το SIPRI, οι αμυντικές δαπάνες της Ρωσίας το 2023 ξεπέρασαν τα $109 δισ., καταγράφοντας αύξηση 45% σε σχέση με το 2021.
Ο πληθυσμός της Ουκρανίας έχει μειωθεί κατά τουλάχιστον 30% από την αρχή της σύγκρουσης, βάσει στοιχείων του UNHCR.
Το 46% των εισαγωγών LNG της Ε.Ε. προέρχεται πλέον από τις ΗΠΑ (IEA, 2024), καταδεικνύοντας τη μετατόπιση ενεργειακής εξάρτησης, με νέο όμως κόστος και νέα γεωπολιτικά δεσμά.
Βιβλιογραφία
Mearsheimer, J. J. (2014). “Why the Ukraine Crisis Is the West’s Fault: The Liberal Delusions That Provoked Putin.” Foreign Affairs, 93(5), 77-89.
Charap, S., & Colton, T. J. (2017). “Everyone Loses: The Ukraine Crisis and the Ruinous Contest for Post-Soviet Eurasia.” International Institute for Strategic Studies.
Sakwa, R. (2015). “Frontline Ukraine: Crisis in the Borderlands.” I.B. Tauris.
Menon, R., & Rumer, E. (2015). “Conflict in Ukraine: The Unwinding of the Post-Cold War Order.” MIT Press.
Wilson, A. (2014). “Ukraine Crisis: What It Means for the West.” Yale University Press.
Götz, E. (2015). “Russia, the West, and the Ukraine Crisis: Three Contending Perspectives.” Contemporary Politics, 21(3), 233-252.
Larrabee, F. S., Wilson, P. A., & Gordon IV, J. (2015). “The Ukrainian Crisis and European Security: Implications for the United States and U.S. Army.” RAND Corporation.
Kuzio, T. (2017). “Putin’s War Against Ukraine: Revolution, Nationalism, and Crime.” CreateSpace Independent Publishing Platform.
D’Anieri, P. (2019). “Ukraine and Russia: From Civilized Divorce to Uncivil War.” Cambridge University Press.
Aslund, A. (2015). “Ukraine: What Went Wrong and How to Fix It.” Peterson Institute for International Economics.
Brookings Institution. (2025). “Russia-Ukraine after three years of large-scale war.” Brookings.
Georgetown Journal of International Affairs. (2024). “Demystifying the Enemy: Putin’s Geopolitical Calculus and the War in Ukraine.”
Foreign Policy. (2025). “Russia Is Stepping Up Its Covert War Beyond Ukraine.”
Council on Foreign Relations. (2025). “War in Ukraine | Global Conflict Tracker.”
Geopolitical Futures. (2025). “The Geopolitical Context of the Ukraine Talks.”
Journal of Democracy. (2025). “The War in Ukraine.”
Institute for the Study of War. (2025). “Ukraine Conflict Updates.”
Zhang, Y.-T., Li, M.-Y., & Zhou, W.-X. (2024). “Impact of the Russia-Ukraine conflict on the international staple agrifood trade networks.” arXiv preprint.
Gerard, P., Volkova, S., Penafiel, L., Lerman, K., & Weninger, T. (2024). “Modeling Information Narrative Detection and Evolution on Telegram during the Russia-Ukraine War.” arXiv preprint.
Bawa, A., Kursuncu, U., Achilov, D., Shalin, V. L., Agarwal, N., & Akbas, E. (2025). “Telegram as a Battlefield: Kremlin-related Communications during the Russia-Ukraine Conflict.” arXiv preprint.
Σχολιάστε το άρθρο μας
Αναδημοσιεύστε το ΠΑΝΤΑ με ενεργό link της πηγής.
Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου. To ιστολόγιο μας δεν υιοθετεί τις απόψεις των αρθρογράφων, ούτε ταυτίζεται με τα θέματα που αναδημοσιεύει από άλλες ενημερωτικές ιστοσελίδες και δεν ευθύνεται για την εγκυρότητα, την αξιοπιστία και το περιεχόμενό τους.
Ακολουθήστε το ellinikiafipnisis.com
στο Facebook…
στο Twitter
στο Viber
στο Telegram
στο GAB…
κοινοποιήστε το και στους φίλους σας!
